اکتاو در پیانو به چه معناست؟
اکتاو در پیانو چیست؟
اگر به‌تازگی آموزش ساز پیانو را شروع کرده باشید، احتمالا با اصطلاحات زیادی روبه‌رو شده‌اید که از جمله آن‌ها می‌توان به اکتاو اشاره کرد. در تئوری موسیقی اکتاو به معنای فاصله بین نت‌های همنام متوالی است؛ اگر می‌خواهید با اکتاو آشنا شوید و در این رابطه اطلاعات بیشتری به‌دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم چند دقیقه‌ای از وقت خود را در اختیار ما قرار دهید.
اکتاو چیست؟
اکتاو در تئوری موسیقی به معنای هشت‌تایی است یا همانطور که گفتیم فاصله بین دو نت همنام متوالی را اکتاو می‌گویند. هر سازی از دامنه خاصی بر پایه تکرار این نت برخوردار است و به‌طورکلی دامنه اغلب سازها را با شمارش این هشت نت که با یکدیگر یک اکتاو را تشکیل می‌دهند، می‌سنجند.
برای اندازه‌گیری بسامد و نت متوالی که تنها یک اکتاو با هم فاصله دارند، بد نیست بدانید که بسامد آن‌ها طوری به‌دست می‌آید که یکی از آن‌ها دو برابر دیگری است. در واقع بسامد نت‌های متوالی نسبت ۱ به ۲ با یکدیگر دارند.
به‌بیان دیگر نت‌هایی که یک اکتاو با هم فاصله دارند یک تصاعد هندسی را تشکیل می‌دهند. برای مثال در اکتاو چهارم پیانو نت لا بسامدی معادل با ۴۴۰ هرتز دارد و نت لای بعدی آن از بسامد ۸۸۰ هرتز برخوردار است.
اکتاو را به اختصار ۸ve و P8 هم می‌گویند که در لاتین به معنای عدد ۸ هستند. در تئوری موسیقی و در تاریخچه پیانو اصطلاح اکتاو شامل هفت نت پایه، Do، Re، Mi، Fa ،Sol ، la، si و نت هشتم که آن را تکرار نت Do می‌دانند، می‌شود.
آشنایی با اکتاو در پیانو
همانطور که توضیح دادیم مجموع هشت نت برابر با یک اکتاو بوده و اغلب شمارش دامنه سازها را با اکتاو می‌سنجند؛ از همین‌رو هر سازی دارای یک سری اکتاو خاص است.
به بیان دیگر می‌توان گفت اصوات موسیقی همگی زیر محدوده‌ای از اکتاوها هستند و به چند اکتاو تقسیم می‌شوند. هر اکتاوی فرکانس خاصی دارد که فرکانس ابتدایی و انتهایی آن با هم برابر است. یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به یاد داشته باشید این است که هر نتی فرکانسی ۲ دو برابر نت هم نامش در اکتاو قبلی دارد. برای مثال در اکتاو ۳ لا از فرکانس ۴۳۷ هرتز برخوردار بوده و در اکتاو ۴ لا دارای فرکانس ۸۷۴ هرتز است.
در کل نت‌هایی که فاصله یکسانی دارند فرکانس‌های آن‌ها در تئوری موسیقی به ترتیب دنبال یکدیگر قرار گرفته‌اند و به شکل یک تصاعد هندسی رشد می‌کنند. در واقع یک اکتاو هفت نت الفبای موسیقی را به علاوه کلیدهای سیاه بین این نت‌ها را روی پیانو شامل می‌شود.
تعداد اکتاو پیانو
حال که به خوبی دریافتید اکتاو چیست، بهتر است بدانید که بهترین مارک پیانوی استاندارد چند اکتاو دارد. در کل پیانوهای استاندارد از ۵۲ کلاویه سفید و ۳۶ کلاویه مشکی برخوردارند و در مجموع می‌توان گفت پیانو ۸۸ کلاویه دارد که تعداد کلاویه‌های آن با هفت اکتاو برابر است. لازم به ذکر است که نواختن اکتاوها به معنی پخش صدای نت‌های سفید پیانو یا همان کلاویه‌های ماژور می‌شود؛ البته که شامل پنج کلاویه مشکی یا همان نت‌های مینور بین اکتاوها هم هستند.
فراموش نکنید اکثرا در اجرای آهنگ‌ها از هر هفت اکتاو استفاده نمی‌کنند. در واقع در بیشتر آهنگ‌ها نت‌های میانی یا همان نت‌هایی که در وسط صفحه کلاویه قرار دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند و استفاده از نت‌های پایین و بالا کمتر دیده می‌شود. نواختن اکتاوها عمق بیشتری به اجرای آهنگ‌های شما اضافه کرده و صدای فوق‌العاده زیبایی تولید می‌کنند.
نام گذاری اکتاو
بعد از شناسایی گام‌ها بهتر است که رجیسترها را هم بشناسید. اگر شما نت‌های C دیز یا B بمل را داشته باشید، این بدان معنا نیست که شما دارای یک گام هستید، در این صورت شما دارای یک کلاس گام خواهید بود.
یک کلاس گام و یک رجیستر با یکدیگر یک گام مشخص را تشکیل می‌دهند. معمولا رجیسترها به کمک سیستم International Standards Organization یا به اختصار سیستم ISO مشخص می‌شوند. نت C وسط در این سیستم را C4 در نظر می‌گیرند، اکتاو بالاتر از آن را هم C5 و اکتاو پایین‌تر را C3 می‌نامند.
اصلی‌ترین نکته در رابطه با سیستم نامبرده این است که C محل شروع اکتاوها به‌شمار می‌رود و در نهایت اکتاوها به B ختم می‌شوند؛ از همین‌رو می‌توان گفت که مقایس صعودی از نت C شامل نت‌های C4، D4، E4، F4، G4، A4 و B4 است.
نحوه نواختن و تولید اکتاو در پیانو
اگر به‌تازگی پیانو نواختن را آغاز کرده‌اید، احتمالا نگاه کردن به کلاویه‌ها و حفظ همه آن‌ها برای شما سخت باشد. با این حال جای نگرانی نیست؛ چرا که به مرور حفظ کردن آن‌ها برای شما راحت می‌شود.
معمولا هنگام آموزش نت‌ها هنرجویان اکتاو به اکتاو یاد می‌گیرند تا زمانی که روند یادگیری آن‌ها سریع‌تر و بهتر شود. با این اوصاف اگر هنرجو بتواند الگوی نت‌های اکتاوهای مختلف را حفظ کند، به راحتی می‌تواند کلاویه‌ها را یادبگیرد؛ چرا که هر اکتاو از ۸ کلاویه سفید و ۵ کلاویه مشکی تشکیل می‌شود.
در یک اکتاو می‌توان نت پایین را با انگشت شست نواخت و برای نت‌های بالاتر از انگشت کوچک استفاده کرد، در این حالت نواختن نت‌ها به‌سرعت پیش می‌رود. شما به مرور زمان و تمرین مداوم می‌توانید سرعت خود را در نواختن افزایش دهید؛ البته به شرط آنکه هر روز تمرین مداوم داشته باشید.
پیشنهاد می‌کنیم که نواختن دو نت مختلف را به شکل همزمان تمرین کنید، این باعث می‌شود شما آمادگی حرکت دست‌تان را برای حرکت دادن نت‌های اکتاو بالا و پایین به‌دست آورید.
نکاتی مهم برای تمرین اکتاوها
یکی از مهم‌ترین نکات برای نواختن آهسته، سریع، یا لگاتو حتی برای هنرجویانی که دست‌های کوچکی دارند، انجام حرکات فیزیکی صحیح است. هرچقدر که هنرجو بتواند نواختن اکتاوها را سریع‌تر یاد بگیرد، پروسه نوازندگی خود را با سرعت بالاتری طی می‌کند. حال ما می‌خواهیم یک ایده ساده برای یادگیری تکنیک‌های نوازندگی و یادگیری اکتاو ارائه دهیم.
در کل اساس این تکنیک از مچ دست آغاز می‌شود، شما باید پیش از شروع نواختن نت‌ها، با توجه به اکتاوی که قرار است آن را بنوازید، یک جای گذاری صحیح از دست‌های خود روی کلاویه‌ها انجام دهید. به شما پیشنهاد می‌کنیم که انگشت پنجم و انگشت شست خود را روی دو نت سفید بگذارید.
با این کار انگشت شست و انگشت پنجم درگیرند و شما می‌توانید کشش مورد نیاز برای تمرین دستی و نواختن انواع اکتاوها را به‌دست آورید. اگر ماهیچه‌های شما انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند، شما سریع‌تر نواختن اکتاوها را یاد می‌گیرد.
برای این منظور و افزایش انعطاف‌پذیری دست‌های خود مچ دست خود را رها کرده و در واقع مچ دست‌های خود را شل بگیرید اما حالت انگشت‌های خود را روی نت‌هایی که با انگشت پنجم و شست نواخته می‌شود را همانطور که هستند، نگهدارید. تمرین روزانه به این طریق نواختن اکتاوها را برای شما راحت‌تر خواهد کرد.
هفت اکتاو پیانو را بشناسید
همانطور که در بالا توضیح دادیم تمامی کلاویه‌های پیانو را می توان به هفت اکتاو به‌علاوه چند کلاویه اضافه در انتهای هر صفحه تقسیم‌بندی کرد.
اکتاوهای میانی کاربرد بیشتری در نواختن و اجرای آهنگ‌ها دارند، سه اکتاو میانی شامل اکتاو شماره سه که از نت C3 شروع شده و به B3 ختم می‌گردد، اکتاو شماره ۴ که از نت C4 شروع و به نت B4 ختم می‌شود و همچنین اکتاو C5 از نت C5 آغاز و تا نت B5 ادامه دارد، می شود و به شرح زیر هستند:
- اکتاو شماره ۴: این اکتاو درست در میان کلاویه‌های پیانو قرار می‌گیرد و سطح صدای نت‌های آن متوسط است.
- اکتاو شماره ۳: اکتاو شماره ۳ درست کنار اکتاو شماره ۴ قرار گرفته و نت‌ها از سطح صدایی متوسط روبه پایین برخوردار هستند.
- اکتاو شماره ۵: برعکس اکتاو شماره ۳، این اکتاو بالای اکتاو ۴ قرار گرفته و سطح صدایی که تولید می‌کند، متوسط روبه بالا است.
سخن پایانی
همانطور که دریافتید اکتاو در تئوری موسیقی به معنی هشت‌تایی است و فاصله میان نت‌های همنام متوالی را شامل می‌شود. کلاویه‌های پیانو به هفت اکتاو تقسیم‌بندی شده و اگر شما بتوانید این اکتاوها را یاد بگیرید، نواختن نت‌های پیانو برای شما راحت‌تر است.
