پدال پیانو و کاربردهای آن

هنگامی که قصد خرید پیانو و نواختن با آن را دارید، یکی از مهمترین بخش های آن که جلب توجه می کند و باید با آن آشنا باشید، پدال پیانو است.

پیانو به عنوان مادر ساز‌ها شناخته می‌شود و تشکیل شده از اجزای مختلفی مثل صفحه صدا، کلاویه، سیم و چکش و هزاران قطعه دیگر است.

پدال پیانو، به عنوان یکی از اجزای مهم در صدای پیانو شناخته می‌شود و انواع پیانو آکوستیک و دیجیتال نیز پدل‌هایی با عملکردهای متفاوت دارند. در ادامه به سوالاتی همچون اینکه پدال پیانو چیست، چه اجزایی دارد، چگونه کار می کند و چه کاربردهایی دارد، پاسخ می دهیم.

پدال پیانو چیست؟

همه نوازندگان پیانو، هنگام نوازندگی با آن، علاوه بر دست از پاهایشان نیز استفاده می‌کنند. در واقع نوازنده با دستان خود کلاویه‌ها و با پاهای خود بر پدال‌ها فشار وارد می کند تا در نهایت نوایی زیبا و دلنشین از پیانو برخیزد.

پدال‌ها در پیانو، اهرم‌هایی هستند که نوازنده با اعمال فشار بر آن‌ها، می‌تواند کیفیت و حالت صدای ساز را بهتر کنترل کند. در واقع پدال پیانو و استفاده صحیح و به جا از آن، تاثیر زیادی در اجرای قطعه‌ای زیبا دارد. شما با فشردن پدال‌ها تغییراتی خاص و زیبا در نوای موسیقی ایجاد می کنید و به همین دلیل کار با آن نیاز به مهارت بیشتری دارد.

نحوه کار پدال پیانو

به طور کلی پیانوها 3 پدال دارند و هر یک این پدال‌ها عملکرد خاصی دارند. این سه پدال، شامل پدال سمت راست به نام دمپر یا ساستین (sustain pedal)، پدال میانه یا سوستناتو (sustenuto pedal) و پدال سمت چپ به نام نرم (soft pedal) است.

شما با فشردن هر یک از این پدال‌ها می‌توانید تغییری جدید در نوای موسیقی خود با پیانو دهید. برای این‌کار نیز باید پاشنه پای خود را روی زمین قرار داده، پنچه پا را روی پدال قرار دهید و آن را محکم اما آرام فشار دهید.

انواع پدال پیانو

آشنایی با انواع پیانو و کاربردهای هریک به شما کمک می‌کند تا بتوانید نوازندگی بهتر و حرفه‌ای‌تری داشته باشید. در زیر انواع پدال پیانو و نحوه عملکرد هریک برای شما توضیح داده می‌شود:

1. پدال دمپر (sustain pedal)

پدال دمپر، به توقف یا ادامه داشتن صدا کمک می‌کند و در سمت راست پدال‌ها قرار دارد. این پدال، همان‌طور که از اسمش پیداست، دمپرهای داخل پیانو را کنترل می‌کند.

دمپرها، پدهای نمدی کوچکی هستند که روی سیم‌های فلزی داخل پیانوی شما قرار می‌گیرند. هنگام فشار دادن کلیدی از پیانو، دمپری مجزا برای آن کلید بالا می‌رود و به سیم‌های پیانو اجازه لرزش و ایجاد صدا را می‌دهد. بعد از برداشتن انگشت از کلاویه نیز دمپر دوباره به سیم‌ها فشار می‌آورد و باعث قطعی صدا می‌شود. اگر همچنان پای شما روی پدال دمپر باشد، همه دمپرها برداشته شده و هر نتی که می‌نوازید تا زمان کار نکردن با کلاویه‌ها ادامه پیدا می‌کند.

نام دیگر پدال دمپر، پدال طنین نیز است. چون در تولید صدایی زیبا و طنین‌انداز تاثیر زیادی دارد و به نت‌ها اجازه ترکیب شدن با هم را می‌دهد؛ اما فراموش نکنید که تعداد نت‌های زیاد به طور همزمان، ممکن است در کیفیت صدای تولیدی تاثیر بگذارد. به همین دلیل نوازنگان از پدال دمپر، برای اجرای چند نت در هربار نوازندگی خود استفاده می‌کنند. شما نیز می‌توانید برای درک بهتر مکانیسم پدال دمپر، به سراغ پیانو خود بروید، آن را باز کنید و با فشردن پدال دمپر متوجه همه چیز شوید.

2. پدال میانه (sustenuto pedal)

این پدال، به عنوان پدال پایدار پیانو نیز شناخته می‌شود و بسته به نوع پیانوی شما می‌تواند عملکردهای متفاوتی داشته باشد. مثلا در پیانوهای بزرگ به عنوان پدال نگهدارنده شناخته می‌شود.

پدال میانه، هنگامی که نتی را نگه دارید و انگشت خود را از روی کلاویه بردارید، صدای پیانو را قطع نمی‌کند. از طرفی اگر نت‌های دیگری را بنوازید، فقط تا زمانی که این پدال را نگه دارید، ادامه پیدا می‌کنند. استفاده از پدال میانه یا تمرین، برای نگه داشتن نتی بلند یا آکورد پیانو می باشد؛ هنگامی که دستان شما قرار است نت‌های دیگری را بنوازند.

تفاوت پدال میانه با پدال دمپر اینجاست که پدال دمپر، تمامی نت‌ها را نگه می‌دارد. در حالی‌که پدال میانه، فقط صدای یک یا چند نت را نگهداری می‌کند تا دستان نوازنده بتواند نت‌های دیگری را نیز بنوازد.

در بعضی از پیانوهای عمودی با فشردن پدال مرکزی، تکه‌ای نمد یا پارچه بین چکش‌ها و سیم‌ها پایین می آید تا صدا نرم و خفه شود و به همین دلیل است که به آن پدال تمرین نیز می گویند. استفاده از این عملکرد برای زمانی است که افراد می‌خواهند بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران، تمرینات خود را انجام دهند.

بعضی دیگر از پیانوها نیز اصلا پدال مرکزی ندارند یا اگر هم داشته باشند، آن پدال کاری خاصی انجام نمی‌دهد و جنبه تزیینی و نمایشی دارد.

نحوه استفاده از پدال میانی (سوستناتو)

پدال میانی یا سوستناتو در نت‌نویسی شبیه به پدال دمپر نمایش داده می‌شود، اما معمولاً با علامت اختصاری Sost. Ped.  مشخص می‌شود. این پدال عملکردی خاص دارد و فقط نت‌هایی را که هنگام فشردن پدال نگه داشته شده‌اند، حفظ کرده و بقیه نت‌ها را قطع می‌کند.

برای استفاده از این پدال:

1. نت موردنظر را بنوازید و نگه دارید.
2. پای خود را روی پدال میانی بگذارید و به‌آرامی آن را فشار دهید.
3. پس از رها کردن کلیدها، نت‌هایی که هنگام فشردن پدال نواخته شده‌اند، همچنان ادامه خواهند داشت، اما نت‌های بعدی بدون تأثیر پدال اجرا می‌شوند.

این پدال معمولاً در اجرای قطعات پیشرفته استفاده می‌شود، زیرا امکان کنترل بیشتر بر طنین و هماهنگی صداها را فراهم می‌کند.

3. پدال نرم (soft pedal)

پدال نرم، از نظر فنی به یونا کوردا (una corda) نیز معروف است و در سمت چپ پدال‌ها قرار دارد. این پدال، همان‌طور که از اسمش پیداست باعث ملایم‌تر شدن صدای پیانو می‌شود.

پدال نرم در پیانوهای بزرگ، باعث می‌شود که چکش‌ها به سمت دیگر جا به جا شوند تا فقط یک سیم برای هر نت زده شود. این پدال، در پیانوهای ایستاده چکش‌ها را به سیم‌ها نزدیک‌تر می‌کند تا چکش‌ها ضربه‌های شدیدی به سیم‌ها نزنند و صدای ملایم‌تری از ارتعاش سیم‌ها ایجاد شود.

استفاده از پدال نرم برای وقتی پیشنهاد می‌شود که می‌خواهید صداهایی آرام‌تر و ملایم‌تر بنوازید. مثلا هنگام همراه شدن با خواننده یا زمانی که می‌خواهید بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران نوازندگی با پیانو را تمرین کنید.

پیشنهاد به مطالعه بیشتر: بهترین پیانو آکوستیک

پدال میوت در پیانو

پدال میوت که به آن پدال بی ‌صدا نیز گفته می‌شود، یکی از قابلیت‌هایی است که در برخی از پیانوهای آکوستیک وجود دارد. این پدال معمولاً در پیانوهای ایستاده (دیجیتال یا آکوستیک) دیده می‌شود و نقش اصلی آن کاهش حجم صدا هنگام نوازندگی است. در بسیاری از مدل‌های پیانو، پدال میوت در همان جایگاه پدال میانی قرار دارد، اما دارای عملکردی متفاوت از پدال سوستناتو می‌باشد.

هنگامی که این پدال فشرده شود، یک لایه نمد یا پارچه ضخیم بین چکش‌ها و سیم‌ها قرار می‌گیرد. این لایه باعث می‌شود که چکش‌ها هنگام برخورد به سیم‌ها، شدت کمتری داشته باشند و در نتیجه صدای پیانو نرم‌تر و ضعیف‌تر شنیده شود. این قابلیت به نوازندگان کمک می‌کند که بدون ایجاد مزاحمت برای دیگران تمرین کنند، به‌خصوص در محیط‌های خانگی که صدای بلند پیانو ممکن است مشکل‌ساز شود.

برخی از پیانوهای دیجیتال نیز ویژگی Silent Mode  دارند که عملکردی مشابه پدال میوت دارد و امکان تمرین با هدفون را فراهم می‌کند. با این ویژگی، نوازنده می‌تواند بدون تولید صدای خارجی از تمرین خود لذت ببرد.

علامت پدال‌ها در نت‌خوانی

در نت ‌نویسی پیانو، هر پدال علامت مخصوص خود را دارد که نحوه استفاده از آن را مشخص می‌سازد:

• پدال دمپر (پدال راست): با علامت “Ped.”  نشان داده می‌شود و زمانی که باید پدال را رها کنید، علامت “*”  قرار می‌گیرد. گاهی یک خط ممتد نیز کشیده می‌شود که نشان می‌دهد پدال باید در چه مدت زمانی نگه داشته شود.
• پدال سوستناتو (پدال میانی): معمولاً با علامت “Sost. Ped.”  مشخص می‌شود و عملکرد آن مانند پدال دمپر نیست، بلکه فقط نت‌هایی را که هنگام فشردن پدال نگه داشته شده‌اند، حفظ می‌کند. ممکن است در نت‌نویسی این پدال نیز از خط ممتد برای نمایش مدت‌زمان استفاده از آن استفاده شود.
• پدال نرمی (پدال چپ): این پدال که برای کاهش حجم صدا و تغییر تُن پیانو استفاده می‌شود، با علامت “Una Corda”  برای فعال شدن و “Tre Corde”  برای غیرفعال شدن نشان داده می‌شود. هنگامی که این پدال فشرده می‌شود، چکش‌های پیانو کمی به سمت راست حرکت کرده و فقط روی یک سیم ضربه می‌زنند، که باعث نرم‌تر شدن صدای پیانو می‌شود.

این علامت‌ها در پارتیتورهای پیانو قرار داده می‌شوند تا نوازنده بتواند نحوه استفاده صحیح از پدال‌ها را در قطعات مختلف درک کند. به همین دلیل، تسلط بر این نشانه‌ها برای نوازندگان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به پیانو بسیار مهم است.

اجزای پدال پیانو

پدال‌های پیانو شامل اهرم‌هایی می‌شوند که در کنترل چکش‌ها وسیم‌های پیانو تاثیر زیادی دارند. این اهرم‌ها مستقیم به اجزای صفحه صدا متصل هستند و می‌توانند تغییرات صدایی را در نت‌ها ایجاد کنند.

کاربرد پدال در پیانو چیست؟

مهم‌ترین کاربرد در پدال پیانو دیجیتال و آکوستیک، ارائه انتخاب‌های گسترده‌تری از صداها برای آهنگ‌ساز و نوازنده است. این را فراموش نکنید که نحوه یادگیری، زمان و دلیل استفاده از پدال پیانو، تفاوت زیادی را در کیفیت نوازندگی شما ایجاد می‌کند و به همین دلیل بهتر است آموزش‌های خود را در این زمینه جدی‌تر بگیرید.

پدال‌های موجود در پیانو می‌توانند صدای نواخته‌شده توسط شما را پایدارتر و نرم‌تر کرده و حتی با ترکیب صداهای پایدار و نرم، نیاز شما را برای تولید قطعه موسیقی ناب و زیبا را تامین کنند.

شما برای استفاده از امکانات پیانو و تولید صداهایی متنوع، باید ابتدا نحوه صحیح استفاده و نگهداری از پیانو را به طور کامل و مسلط یاد بگیرید. پدال‌ها می‌توانند به نت‌ها این اجازه را دهند که تا مدت‌ها پس از پخش، ادامه داشته باشند و حتی ملایم‌ترین و پویاترین نواها را تولید کنند.

استفاده از پیانو بدون پدال باعث می‌شود که نوازنده پتانسیل‌های محدود‌تری برای نواختن نوایی رسا و زیبا داشته باشند.

پیشنهاد به مطالعه بیشتر: بهترین پیانو دیجیتال

همه انواع پیانو پدال دارند؟

برای پاسخ به این سوال باید گفت که هر دو نوع پیانو دیجیتال و آکوستیک پدال دارند. اما نحوه عملکرد پدال پیانو آکوستیک با پیانو دیجیتال کمی متفاوت است. در پیانو دیجیتال، پدال سمت راست، عملکردی شبیه پدال دمپر در پیانو آکوستیک را دارد و باعث تقویت صدا می‌شود. در واقع پیانو دمپر این دو نوع پیانو هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند.

اما پدال میانی و چپ در پیانو دیجیتال، عملکردی متفاوت دارند. در پیانو دیجیتال 3 پداله، پیانو میانی و سمت چپی با مدل‌های مختلفی طراحی می‌شوند و کارکرد‌های متفاوتی نیز دارند. اما به طور کلی محبوب‌ترین و پرطرفدارترین کاربرد این دو پدال در پیانو دیجیتال، اعمال دمپر روی نتی خاص است.

این کاربرد در خلق قطعاتی زیبا و دلنواز تاثیر زیادی دارد. مثلا در پیانو دیجیتال یاماها، نوازنده به هنگام نوازندگی روی نتی خاص پدال را فشار می‌دهد و نگه می‌دارد و بعد از آن دستگاه، به طور اتوماتیک پدال دمپر را روی همان نت اعمال می‌کند.

چطور بهترین پدال پیانو را تهیه کنیم؟

همانطور که در یک راهنمای خرید پیانو نیز گفته می شود، یکی از بخش های پیانو که باید توجه ویژه ای به آن داشته باشید، پدال پیانو است. شما باید برای تهیه و استفاده از انواع پیانو با اجزاء و کارکردهای هر یک از آنها نیز آشنا شوید. به این ترتیب می توانید با توجه به بودجه و مهارتتان بهترین انتخاب را داشته باشید.

بعضی از پیانوها به تعویض پدال‌ها و لوازم جانبی نیاز دارند و شما باید جایگزین‌های باکیفیت و به صرفه‌ای را برای آن‌ها خریداری کنید. از طریق سلولیکس می توانید علاوه بر خرید انواع پیانو دست دوم و نو، لوازم جانبی پیانو همچون پدال، پایه و صندلی پیانو را تهیه کنید و با خرید پدال پیانو مناسب پیانو خود، از کیفیت آن مطمئن باشید. همچنین می توانید از طریق تماس با کارشناسان ما، مشاوره های لازم را قبل از خرید دریافت کنید.